از روستای سوهان به سمت البرز مرکزی طالقان
بخش غربی رشته کوه های البرز مرکزی طالقان، به صورت یک یال بزرگ شرقی و غربی (به طول تقریبی 30 کیلومتر)، مرز طبیعی شهرستان طالقان استان البرز با منطقه الموت استان قزوین میباشد. قله شاه البرز (ارتفاع آن در گذشته 4250 متر و لکن طبق محاسبات جدید، 4125 متر اعلام شده است)، بلند ترین قله مرکزی و قله خاس به ارتفاع 4090 متر، بلندترین نقطه غربی ارتفاعات این منطقه می باشد
نمائی از بخش غربی رشته کوه های البرز مرکزی طالقان - سمت راست قله شاه البرز و سمت چپ قله خاس
در شرق قله شاه البرز و بخش شرقی ارتفاعات البرز مرکزی طالقان، قله سات ۴۱۰۰ متر، گردنه معروف تنورکان (تنورخان)، قله کلوان ۴۰۸۰ متر، قله میش چال ۴۰۷۰ متر و به سمت گردنه هزار چم و کوه های واقع شده در جاده چالوس، کشیده شده است
بخش شمال شرقی رشته کوه البرز مرکزی طالقان به سمت منطقه تخت سلیمان، قله ستاره ۴۲۴۰ متر، گردونکوه 4338 متر، لشگرک بزرگ ۴۲۵۰ متر و لشگرک کوچک ۴۱۸۴ متر، که ارتفاعات طالقان را به کوه های غرب استان مازندران، وصل می نماید
وضعیت کلی روستاهای دامنه های جنوبی رشته کوه البرز مرکزی طالقان - نقشه ماهواره ای سایت گوگل
برای صعود به قله شاه البرز طالقان، بهترین مسیر دامنه های جنوبی البرز مرکزی، شروع حرکت از روستای حسن جون، در شمال شهرک مرکز طالقان، باطول مسیر در حدود 18 کیلومتر می باشد. برای صعود از مسیر جبهه شمالی شاه البرز، از روستای ایوانک الموت، قابل اقدام است
جهت رفتن به سایر قله های غربی البرز مرکزی طالقان، به دلیل وضعیت بسیار صعب العبور دامنه شمالی و به خصوص دیواره های غربی قله شاه البرز، توصیه شده است که از حرکت در مسیر ریزشی سنگی صخره ای قله شاه البرز به سمت قله های غربی رشته کوه البرز مرکزی طالقان، خودداری شود
روستای سوهان در دامنه جنوبی کوه کله سنگ در جنوب ارتفاعات البرز مرکزی طالقان
لذا از مبداء روستای حسن جون، بهتر است که در برنامه جداگانه کوهنوردی، قبل از رسیدن به بلوک های سنگی انتهائی (حدود یک کیلومتر به) قله شاه البرز، به سمت دره غربی قله حرکت شده و از طریق دامنه یال جنوبی امتداد یافته، به سمت قله کوه سال برف، صعود شده و سپس با حرکت به سمت غرب رشته کوه های البرز مرکزی، برای رسیدن به سایر قله های غربی، قابل استفاده است
هم چنین برای صعود به قله خاس (4090متر) آخرین قله بزرگ بخش غربی ارتفاعات البرز مرکزی طالقان، شروع حرکت از روستای آوه الموت (در دامنه شمالی و شرقی این ارتفاعات)، قابل استفاده است. که در اکثر سایت های اطلاع رسانی، مسیر صعود به ارتفاعات البرز مرکزی طالقان، از طریق دو نقطه آغازین روستای حسن جون طالقان و روستای آوه یا آوانک الموت، شهرت زیادی دارد
نمائی از بالای تپه رُباپُشته به سمت جنوب کوه کله سنگ، دره دانه خانی و گردنه گوشانی
لکن مسیر بسیار مناسب و جذابی، از نقطه آغازین روستای سوهان (ارتفاع 2150 متر در 4 کیلومتری شمال ساختمان تاج سد و دریاچه طالقان)، به سمت یال جنوبی قله خاس، وجود دارد که در این گزارش ، با استفاده از اطلاعات مفید برخی سایت های اینترنتی، و تجربیات شخصی، اطلاعات صعود از روستای سوهان و حرکت در مسیر قله های 4000 متری غرب رشته کوه البرز مرکزی طالقان تا قله شاه البرز، تقدیم می گردد
www.summitpost.org
لذا با همراهی دو نفر از دوستان کوهنورد سوهانی، قرار شد برای تهیه گزارش مستند، صعود به ارتفاعات البرز مرکزی طالقان، از مبداء روستای سوهان طالقان، برای رفتن به قله خاس، غربی ترین قله البرز مرکزی طالقان، و سپس صعود به ارتفاعات بالای 4000 متری منطقه و در نهایت، رفتن به قله شاه البرز و برگشت از مسیر راه مالرو به سمت روستای حسن جون، در شهریور ماه، اقدام شود
تصویری از دره دانه خانی، که آب چشمه در نهر آن جریان دارد
انتخاب روستای سوهان (در فاصله حدود 21 کیلومتری غرب شهرک، مرکز طالقان)، به دلیل داشتن راه مالروی ارتباطی قدیمی، روستاهای پائین طالقان با منطقه الموت و در ادامه به سمت ارتفاعات سه هزار و شهرستان تنکابن می باشد. مسیر فوق از قدیم در میان اهالی منطقه مورد استفاده بوده و حتی در داستان عزیز و نگار و حرکت کاروان آنها به سمت روستای بالاروچ الموت، از مبداء روستای سوهان، ذکر شده است
ابتدای گردنه گوشانی، به سمت قله کوه رژده - مناطق جیر و جر خشکه چال در پائین
گفتنی است، هر چند فاصله روستای سوهان تا قله خاس، مقداری از فاصله روستای حسن جون تا قله شاه البرز، کمتر است و لکن حتی با فرض یکسان بودن هر دو مسیر (در حدود 18 کیلومتر)، لکن به دلیل تفاوت مسیرهای کوهستانی آنها، که طول یکنواخت و تا حدی کسل کننده، مسیر شیب تپه های دامنه های جنوبی البرز مرکزی طالقان به سمت شاه البرز، و از طرف دیگر، حرکت مستقیم در روی نوک یال های نوک تیز (به اصطلاح، گُرده ماهی) و تنوع زیاد مناظر اطراف، مسیر راه مالروی روستای سوهان به سمت الموت، برای صعود به قله خاس، مسیر بسیار مناسبی می باشد
سمت راست، جیر خشکه چال و گردنه گوشانی - سمت چپ جر خشکه چال در غرب کوه کله سنگ
هم چنین، شروع حرکت یک مسیر طولانی کوهنوردی از یک روستا و پایان آن از طریق روستای دیگر، جذابیت بیشتری از رفت و برگشت در یک مسیر کوهستانی دارد. اکثر کوهنوردان نیز، بعد از تجربه برنامه های صعود به تک قله ها، تمایل به کوه پیمائی و صعود از چندین قله بزرگ دارند، که یکی از بهترین تجربه های مذکور، حرکت در روی یال البرز مرکزی طالقان و صعود به قله های بالای 4000 متری آن میباشد
سیاه چُره - آبشار معروف جر خشکه چال
گروه سه نفره ما، (آقایان، مومن علی صالحی، حسن الهوئی و حسین زینعلی) نزدیک به ساعت 11 شب مورخ 5 شهریور 93، حرکت خود را از شمال روستای سوهان و در مسیر پاکوب راه مالروی قدیمی به سمت بالای تپه روبا پشته، آغاز نمود و بعد از ساعت 12 نیمه شب، به دره و منطقه دانه خانی رسیدیم، که مکان مناسبی برای برداشن آب میباشد. به خصوص در فصل تابستان و کمبود بارش های سالانه، که آب برخی چشمه های بین راه، خشک و غیر قابل استفاده میشود، استراحت و برداشتن آب از چشمه و نهر دانه خانی، توصیه میشود
نمائی از گیاهان الهو در جر کامکان به سمت گردنه النگری
با توجه به زمان و فصل راه پیمائی، مسیر فوق، دیدنی خواهد بود. در فصل بهار، سبزی منطقه و گیاهان مختلف کوهستانی و در فصل زمستان، زیبائی خیره کننده برف و حتی در فصول تابستان و پائیز، گیاهان زرد شده کوهستان، هر کدام، زیبائی های خاص خود را دارند. بعلاوه به دلیل ارتفاع روستای سوهان و مجاورت آن در شمال سد طالقان، از ابتدای تپه رُباپُشته، مناظر زیبای دریاچه سد طالقان و روستاهای اطراف، مشاهده میشود که با توجه به حرکت از بالای رباپشته به سمت دانه خانی، از روی یال امتداد یافته به دامنه جنوبی کوه بزرگ و صخره ای کله سنگ، به هر میزان که بر ارتفاع افزوده میشود، زیبائی های مناطق اطراف چند برابر میگردد
صفحه راهنمای مناطق کوهستانی سوهان - جغرافیای طبیعی
گردنه النگری - دو قله کوه خاس و سفید آب در شمال
دره و چشمه دانه خانی، در دامنه های جنوب غربی کوه کله سنگ، قرار دارد که ادامه راه مالرو، به سمت گردنه گوشانی و حرکت در شیب تند به سمت پائین اقدام میشود. در غرب کله سنگ، دو منطقه گود با خاک شنی، قرار دارد که اولی، جیر خشکه چال، چاله خشک پائینی، می باشد. در ابتدای جیر خشکه چال، در کنار سنگ بزرگی، ادامه راه به دو قسمت تقسیم میشود. مسیر پائینی (غربی)برای رفتن به منطقه جیر الهوچال و مسیر مستقیم (شمالی)به سمت جَر خشکه چال (برای رفتن به جر الهو چال و ماله خانی)، استفاده میشود
نمائی از دره ماله خانی - در سمت راست دامنه یال غربی کوه رژده
منطقه جر خشکه چال، دارای موقعیت عجیب و ممتاز خاص خود است. در شرق آن، ارتفاعات کاملا سنگی کوه کله سنگ، به خصوص دو قطعه سنگی نوک آن مشهور به، دو بُراری دوش، ناظر حرکت کوهنوردان است. هم چنین آبشار معروف، سیاه چُره، در فصل بهار و ابتدای تابستان قابل مشاهده است و در اواخر پائیز و زمستان به صورت آبشار یخ زده خواهد بود. در غرب خشکه چال، سنگ های بزرگ خرد شده منطقه یخچال و در شمال آن، کوه رُژده و دامنه های سنگی و ریزشی آن، بعلاوه در طول مسیر به سمت الهوچال، زیبائی گیاهان کوهستانی (الهو، گرز، بویه، کما، تیغ، جارو، لیواس، شُرتِ بُن، و ...) تغییرات رنگ آنها از سبز به قرمز و زرد و ... تصاویر بسیار خیره کننده می باشد. گیاهانی که در فصل گرده افشانی، طول قد ساقه های آنها، بین یک تا دو متر، خواهد رسید
سنگ نگار در بالای نگار چشمه - محل مناسبی برای استراحت و شب مانی
ادامه راه پاکوب، در منطقه جر خشکه چال، در کنار مسیر نهرهای خشک شده و به سمت دامنه جنوبی کوه رُژدِه و سپس با شیب بیشتری به سمت بالا، راه مالروی قدیمی قابل استفاده بوده و در بالای منطقه جر کامکان، با شیب زیاد به سمت بالا و راه پیچ در پیچ (چَم در اصطلاح محلی) از طریق گردنه اَلِنگری روستای سوهان، به سمت نگار چشمه و منطقه ماله خانی می رود
دره ماله خانی، محل نگهداری گوسفندان روستای دنبلید است و برای استراحت و برداشتن آب بسیار مناسب است.
ما نیز، در حدود ساعت 2 نیمه شب مورخ 6 شهریور 93، به این محل رسیدیم و در کنار سنگ نگار، در بالای نگار چشمه، اقدام به استراحت و شب مانی گردید
نمائی زیبا از گیاهان الهو، در حال زردشدن و ... در دره ماله خانی، در دور دست،، قله های کوه خاس
البته زیبائی شب های پر ستاره ارتفاعات طالقان، به خصوص در زمان نبود ماه در آسمان (شب اول ماه قمری)، که فراوانی ستاره ها و سفیدی ابر مانند راه شیری، به خوبی در آسمان مشاهده میشود، قابل وصف نیست
از دره ماله خانی به سمت سیاه نُسام و گردنه الموت
گردنه النگری و ماله خانی، یا مالِ خانی، از زیباترین مناطق کوهستانی طالقان، به دلیل اختلاف ارتفاع از مناطق قبلی، دارای فصل رویش دیرتری هستند. لذا در حالیکه گیاهان مناطق قبلی، در حال تغییر رنگ و خشک شدن هستند، گیاهان مناطق النگری و ماله خانی، در حال تکمیل رشد و گرده افشانی هستند
بعلاوه به دلیل رطوبت بیشتر و چشمه های زیرزمینی نگار چشمه، در اغلب مناطق ماله خانی، به صورت سبزه های پوشیده با انواع گلهای گیاهان کوهستانی، به خصوص در اوایل تابستان و بازشدن گل های مختلف، مناظر بسیار زیبائی را، پدید می آورد
از سوهان تا ماله خانی * * * قله های خاس و سفید آب * * * قله های سیاه کوه، سال برف و شاه البرز
